Vliegerkruis

Ingesteld bij Koninklijk besluit no. 9 van 28 augustus 1941. Het wordt toegekend aan militairen, in dienst van het Koninkrijk der Nederlanden, die zich door daden van initiatief, moed en volharding tegenover de vijand, dan wel in verband met vijandelijke actie, hebben onderscheiden en deze daden hebben bedreven gedurende een of meer vluchten in een luchtvaartuig.

In bijzondere gevallen kan het Vliegerkruis worden toegekend aan niet-militairen zolang deze Nederlander of Nederlands onderdaan zijn. Ook buitenlanders kunnen in aanmerking komen, indien hun verrichtingen in de lucht van uitnemend belang zijn voor de Nederlandse Staat.

Met ingang van 1 januari 2017 moeten aanvragen voor het Vliegerkruis uiterlijk tien jaar na het gepleegde feit ingediend zijn.

Diegene, die het Vliegerkruis voor een tweede maal krijgt toegekend, draagt een goudkleurig Arabisch cijfer "2" op het lint. Bij verdere toekenning kan het cijfer "2" worden verhoogd tot "3".

Het is een vierarmig kruis met in het midden een gekroon medaillon. Op de rand van dit medaillon is te lezen "INITIATIEF MOED VOLHARDING". In het medaillon en over de zij-armen van het kruis is een naar links vliegende adelaar afgebeeld. Boven de romp van de adelaar staat de datum "1941".
De keerzijde is vlak met een stempel van de maker.

Het lint is wit met oranje van rechtsboven naar linksbeneden lopende strepen.

Op het lint van het Vliegerkruis kon ook de Kroon voor Eervol Vermelden gedragen worden. Toen in 1944 de Bronzen Leeuw werd ingesteld, werden alle Vliegerkruizen met Eervolle Vermelding hierdoor vervangen.

In totaal zijn er 734 Vliegerkruisen uitgereikt. Een namenlijst is opgenomen in het boek "Het Vliegerkruis - Voor initiatief, moed en volharding" door Henny Meijer en Rob Vis. Aanvullingen hierop werden nog gegeven in Decorare 2 en Decorare 6.

Literatuur

"Besluit van 2 februari 2015, houdende wijziging van de Besluiten inzake het Bronzen Kruis, de Bronzen Leeuw, het Kruis van Verdienste en het Vliegerkruis", Staatsblad, jaargang 2015, nummer 108
L.O. 1946 No. 259

Bax, dr. W.F. (1950). Penningkundige geschiedenis van de Oorlogsjaren 1940-1945. Jaarboek van het Koninklijk Nederlandsch Genootschap voor Munt- en Penningkunde, XXXVII, p. 40-64, 127-149 [3].
Bax, dr. W.F. (1951). De Nederlandse Ridderorden en OnderscheidingenDe Nederlandse ridderorden en onderscheidingen. Rotterdam/?s-Gravenhage: Nijgh & Van Ditmar N.V., p. 26.
Evers, mr. C.H. (2001). Onderscheidingen. Leidraad voor de decoraties van het Koninkrijk der Nederlanden. Amsterdam: De Bataafsche Leeuw.
Gelton, P. (2016, juni). De versies van het Vliegerkruis. In: Decorare. 35, p. 21-27.
Keers, ing. B. (2007, maart). Nieuwe feiten rondom de instelling van het Vliegerkruis. Decorare, 17, p. 15-18.
Klein Nagelvoort, J. (2022, december). Uit de collectie van het Koninklijk Tehuis voor Oud-Militairen en Museum Bronbeek. In: Decorare, 48, p. 74.
Meijer, H.G., C.P. Mulder & B.W. Wagenaar (1984). Orders and Decorations of the Netherlands. Venray: eigen uitgave, p. 90-91.
Meijer, H.G. & R. Vis (1997). Het Vliegerkruis. Voor initiatief, moed en volharding. Amsterdam: De Bataafsche Leeuw
Müller, E.H. (2016). 1941-2016 Het Vliegerkruis. Voor initiatief, moed en volharding. Zeist: Studiekring Ridderorden en Onderscheidingen.
Naberhuis, E. (2014, juni). Jan Harkema, vliegtuigbootcommandant van de MLD in Nederlands-Indi? in 1942. Decorare, 31, p. 10-15.
Rijpkema, R.W. (2023, juni). Uitreiking van dapperheidsonderscheidingen op 3 april 2023. In: Decorare 49, p. 47-50.