Home -> Medailles -> Civiele herinneringsmedailles/Tweede Wereldoorlog -> Verzetsherdenkingskruis

Verzetsherdenkingskruis

Ingesteld bij Koninklijk besluit no. 104 van 29 december 1980 (Staatsblad 715) voor deelnemers aan het verzet tegen de bezetters van Nederlands grondgebied in de Tweede Wereldoorlog, ter gelegenheid van de 35-jarige herdenking van de bevrijding.

Het werd, na eigen verzoek, toegekend aan:

a. een ieder die behoorde tot een in het Koninklijk besluit van 5 september 1944 Stb. E 62 genoemde erkende verzetsgroep of tot een andere bij de Buitengewone Pensioenraad dan wel de Stichting 1940-1945 bekende verzetsgroep.
b. een ieder die blijkens een beschikking van de Buitengewonde Pensioenraad als deelnemer aan het verzet in de zin van de Wet buitengewoon pensioen 1940-1945 is of wordt erkend, ongeacht of hij/zij al dan niet in het genot is van een pensioen krachtens deze wet.
c. een ieder aan wie met toepassing van de Wet verbetering rechtspositie verzetsmilitairen (wet van 20 januari 1976 Stb. 19) onder de wapenen doorgebrachte tijd is toegekend.
d. de militairen die hebben behoord tot de Nederlandse Binnenlandse Strijdkrachten in bezet gebied (ingevolge artikel 2, 5e lid van de Wet verbetering rechtspositie verzetsmilitairen.
e. een ieder, die tijdens de Tweede Wereldoorlog in Oost-Azië op door Japan bezet gebied of Japans gebied aan, naar het oordeel van het betreffende comité, bedoeld in artikel 4, als verzet tegen de vijand aan te merken handelingen heeft deelgenomen.
f. een ieder die, niet vallende onder de bepalingen van a. tot en met e., naar het oordeel van het comité als bedoeld in artikel 4, eveneens als verzetsdeelnemer kan worden beschouwd.

Veel gerechtigden hebben er echter voor gekozen het kruis niet aan te vragen, aangezien het huns inziens -gezien tijd en daad- tekort doet aan hun daden.

Verzetsherdenkingskruis Het is een vierarmig zilveren kruis met een breedte van 40 millimeter. Op de horizontale arm is de tekst "DE TYRANNY VERDRYVEN" te lezen, welke een onderdeel is van het zesde couplet van het Wilhelmus en als zodanig symbool staat voor het verzet tegen de bezetter. Het vlammende zwaard op de horizontale arm symboliseert zowel de slagvaardigheid van het gewapend verzet als het vuur van het geestelijk verzet. De daarboven afgebeelde Konigskroon symboliseert de verbondenheid van het verzet met het Koningshuis. Onderaan de horizontale arms zijn de data 1940 en 1945 geplaatst.
De keerzijde vertoont in het midden de Nederlandse Leeuw en op de horizontale arm het jaartal van instelling: 1980 (boven) en de afkortingen "F.S.INV." (Frans Smits Inv.) en "KON.-BEGEER VOORSCHOTEN" (Koninklijke Begeer).

Een leuk weetje is dat het oorspronkelijke ontwerp een gekroonde "W" bevatte, welke symbool moest staan voor Koningin Wilhelmina als Moeder van het Verzet. Koningin Beatrix kon zich hier echter niet in vinden, zodat Frans Smits, hier al enigszins op voorbereid, zijn tweede ontwerp te voorschijn haalde en Hare Majesteit hier haar goedkeuring onder liet zetten.

Het lint, 27 mm breed, heeft aan de linkerzijde drie banen in de kleuren rood, wit, blauw (ieder 3 millimeter breed) en aan de rechterzijde de kleur oranje (9 millimeter breed). Deze kleuren symboliseren de eenheid van Nederland en het Huis van Oranje. Aan weerszijden 4,5 millimeter brede zwarte banen, welke de duisternis en de rouw symboliseren die de bezetters over de Nederlandse bevolking deed neerdalen.

Een compleet register van dragers is opgenomen in het Gedenkboek Verzetsherdenkingskruis.

Literatuur

Bartels, J.A.C. & B. Kist (1999). Vййl Veren! Frans Smits, Militair Stylist. Zaltbommel: Europese Bibliotheek, p. 123.
Heuvel, C.C. van den & W.J.C. Tensen (1985). Gedenkboek Verzetsherdenkingskruis. Alphen aan den Rijn, Samsom Uitgeverij.
Keers, B. (2022). De medailleontwerpen van Frans Smits sr. (1946-2003). Zeist: Vereniging Studiekring Ridderorden en Onderscheidingen, p. 42-44.
Meijer, H.G. (2006, september). Onbekende voorgeschiedenis van het Verzetsherdenkingskruis (1980). Decorare. 16, p. 20-30.

Meijer, H.G., C.P. Mulder & B.W. Wagenaar (1984). Orders and Decorations of the Netherlands. Venray: eigen uitgave, p. 100.
Met dank aan de heer mr. A.P.J. van der Sluis

a.	een ieder die behoorde tot een in het Koninklijk besluit van 5 september 1944 Stb. E 62 genoemde erkende verzetsgroep of tot een andere bij de Buitengewone Pensioenraad dan wel de Stichting 1940-1945 bekende verzetsgroep.
b.	een ieder die blijkens een beschikking van de Buitengewonde Pensioenraad als deelnemer aan het verzet in de zin van de Wet buitengewoon pensioen 1940-1945 is of wordt erkend, ongeacht of hij/zij al dan niet in het genot is van een pensioen krachtens deze wet.
c.	een ieder aan wie met toepassing van de Wet verbetering rechtspositie verzetsmilitairen (wet van 20 januari 1976 Stb. 19) onder de wapenen doorgebrachte tijd is toegekend.
d.	de militairen die hebben behoord tot de Nederlandse Binnenlandse Strijdkrachten in bezet gebied (ingevolge artikel 2, 5e lid van de Wet verbetering rechtspositie verzetsmilitairen.
e.	een ieder, die tijdens de Tweede Wereldoorlog in Oost-Azië op door Japan bezet gebied of Japans gebied aan, naar het oordeel van het betreffende comité, bedoeld in artikel 4, als verzet tegen de vijand aan te merken handelingen heeft deelgenomen.
f.	een ieder die, niet vallende onder de bepalingen van a. tot en met e., naar het oordeel van het comité als bedoeld in artikel 4, eveneens als verzetsdeelnemer kan worden beschouwd.