Kruis voor Recht en Vrijheid

Ingesteld bij Koninklijk besluit no. 30 van 23 juli 1951 en oorspronkelijk toegekend aan Nederlandse militairen die gedurende de Korea-oorlog deel uitmaakten aan het Nederlands Detachement Verenigde Naties in Korea of zich aan boord bevonden van Nederlandse marineschepen ter kuste van Korea.
Bij Koninklijk besluit no. 496 van 13 juli 2002 werden de toekenningscriteria aangepast. Het Kruis zal vanaf dan ook worden verleend aan militairen van de krijgsmacht die deelgenomen hebben aan krijgsbedrijven ten behoeve van de verdediging en ter bescherming van de belangen van het Koninkrijk of ten behoeve van de handhaving en de bevordering van de internationale rechtsorde, voorzover deze krijgsbedrijven bij koninklijk besluit zijn aangewezen.

Het is een zilveren Malteser kruis (40x40 millimeter) met in het midden een ovaal medaillon (14x8 millimeter). Tussen de armen van het kruis bevinden zich twee gekruiste zwaarden. De medaillon aan de voorzijde heeft het Koninklijk Initiaal "J" (voor Juliana) en is gekroond (kroon dekt het onderste gedeelte van de bovenste arm). De keerzijde van het medaillon toont de Nederlandse Leeuw met zwaard en pijlenbundel. Het medaillon aan de keerzijde is niet gekroond.

Het lint van het kruis (30 millimeter) is ultramarijn blauw met aan weerszijden, op 1 millimeter van de rand een 1 millimeter brede witte streep. In het midden een 7 millimeter brede oranjerode baan.

Van het kruis zijn miniaturen bekend in de afmeting 16x16 millimeter (medaillon 6x3 millimeter), hangend aan een 21 millimeter breed lint.

Korea 1950-1954
Als de decorandus een volledige tour in Korea had volbracht werd op het lint een gesp gedragen. Deze heeft de vorm van een Romeins zwaard, omzwachteld met oranjeloof. Op het blad van het zwaard is de tekst "KOREA 1950" te lezen.
Bij het volbrengen van een tweede, derde of vierde tour in Korea werd op het gevest van het zwaard respectievelijk het cijfer "2", "3" of "4" gedragen. Slechts één gesp kan op het lint worden gedragen.
De gesp wordt op de baton aangegeven door middel van een zilveren achtpuntige ster. Bij een tweede, derde of vierde tour wordt een achtpuntige ster gedragen waarin een cijfer "2", "3" of "4" is gegraveerd.

Er zijn voor de krijgsverrichtingen in Korea ongeveer 4.000 kruizen voor Recht en Vrijheid uitgereikt. Hiervan zijn er 516 met het cijfer "2", 38 met het cijfer "3" en 1 met het cijfer "4" op de gesp bekend.

Het kruis werd geleverd door Koninklijke Begeer te Voorschoten, in een blauw omrand oranje kartonnen doosje met het logo van het bedrijf in blauw op de deksel.
Het ontwerp van het kruis is van Frans Smits.

Literatuur

"Besluit van 13 juli 2002 tot wijziging van het koninklijk besluit van 2 augustus 1946, houdende nieuwe regelen betreffende de instelling van een Eerepenning voor menschlievend hulpbetoon (Stb. G 199), het koninklijk besluit van 23 juli 1951, houdende instelling van het Kruis voor Recht en Vrijheid (Stb. 126), het Besluit Herinneringsmedaille Humanitaire hulpverlening bij Rampen, het Besluit militaire medailles en het koninklijk besluit van 10 april 1931, nr. 21, houdende bepalingen betreffende eretekenen en medailles", Staatsblad 2002, nr. 496
Wijziging van het Koninklijk besluit houdende de instelling van het ,,Kruis voor Recht en Vrijheid'' en van de daarop vastgestelde Uitvoeringsbepalingen", Legerorders 1953 nummer 101 L-LM

Bartels, J.A.C. & B. Kist (1999). Vййl Veren! Frans Smits, Militair Stylist. Zaltbommel: Europese Bibliotheek, p. 70.
Keers, B. (2022). De medailleontwerpen van Frans Smits sr. (1946-2003). Zeist: Vereniging Studiekring Ridderorden en Onderscheidingen, p. 23-26.
Meijer, H.G., C.P. Mulder & B.W. Wagenaar (1984). Orders and Decorations of the Netherlands. Venray: eigen uitgave, 104-105.